در دوره تفکر سیستمی متمم می‌کوشیم نحوهٔ فکر کردن سیستمی را به زبان ساده در عین حال دقیق بیاموزیم.
ما معتقدیم که آشنایی با تفکر سیستمی باعث می‌شود نگاه ما به اتفاقات دنیای اطراف، و نیز تصمیم‌ها و انتخاب‌هایمان تغییر کند؛ چه در زندگی شخصی و چه در مسیر شغلی:
بخشی از سرفصل های دوره تفکر سیستمی متمم
دورهٔ تفکر سیستمی – که آن را محمدرضا شعبانعلی تدوین و تألیف کرده – سرفصل‌های متنوعی را پوشش می‌دهد که از جملهٔ آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تفاوت رویداد و روند (مدل کوه یخ)
تحلیل سیستم
آرکتایپ‌های سیستمی
کاربرد تفکر سیستمی در آینده پژوهی
معرفی متفکران سیستمی
دوره صوتی تفکر سیستمی
همان‌طور که می‌دانید، متمم متن‌محور است و ما همیشه پیشنهاد می‌کنیم که گوش دادن به فایل‌های صوتی را جایگزین مطالعه نکنید. با این حال، برای کسانی که می‌خواهند با مبانی تفکر سیستمی آشنا شده و سپس درس‌های متمم را بخوانند، یا کسانی که ترجیح می‌دهند در کنار مطالعه به فایل‌های صوتی هم گوش بدهند، یک مجموعهٔ صوتی شش ساعته در فروشگاه متمم عرضه شده است:
چند پرسش و پاسخ دربارهٔ دوره تفکر سیستمی متمم
اگر بخواهیم تفکر سیستمی را به ساده‌ترین زبان تعریف کنیم چه باید بگوییم؟
تفکر سیستمی نوعی از فکر کردن است که در آن به ارتباط اجزای مختلف یک سیستم و تأثیر اتفاقات و تصمیم‌ها بر یکدیگر توجه می‌شود.
یعنی اگر می‌خواهید امروز کاری انجام دهید یا تصمیمی بگیرید، یاد بگیرید که به اثر فردای این کار یا تصمیم هم فکر کنید. چون به قول پیتر سنگه، بسیاری از مشکلات امروز ما ناشی از راه‌حل‌هایی هستند که پیش از این برای مسائل قبلی خود انتخاب کرده‌ایم.
پس اگر راه‌حل‌های بهتری انتخاب کنیم، دردسرهای فردایمان کمتر خواهد بود.
البته این توضیح بیش‌از‌حد ساده شده است. برای آشنایی بیشتر با مفهوم تفکر سیستمی پیشنهاد می‌کنیم درس تفکر سیستمی به زبان ساده را بخوانید (مطالعهٔ آن صرفاً به ده تا پانزده دقیقه زمان نیاز دارد).
آیا تفکر سیستمی به یادگیری سیستم سازی هم کمک میکند؟
با وجودی که دو اصطلاح «تفکر سیستمی» و «سیستم سازی» در کلمهٔ سیستم مشترکند، دو موضوع متفاوت هستند که اشتراک‌شان بسیار ناچیز است.
تفکر سیستمی بیشتر برای درک و تحلیل مسائل، پیدا کردن راه‌حل‌های بلندمدت، سیاست‌گذاری درست در محیط کسب و کار یا در اقتصاد، جامعه و فرهنگ به‌کار می‌آید. اما سیستم سازی بیشتر از جنس اتوماسیون و تعریف و بهینه‌سازی فرایندها است که کمک میکند وابستگی کسب و کارها به «فرد» کمتر شود.
برای آشنایی بیشتر با سیستم سازی پیشنهاد می‌کنیم حداقل دو درس زیر را در متمم بخوانید:
اول) درس سیستم سازی چیست؟
دوم) درس فرایند چیست؟
سپس اگر حس کردید این مبحث برایتان جذاب است، مجموعه درس‌های سیستم های کنترل مدیریت را مطالعه کنید.
رابطهٔ دوره سیستمهای پیچیده که در متمم ارائه شده با دوره تفکر سیستمی چیست؟
دورهٔ سیستمهای پیچیده یک دورهٔ تخصصی است که برای علاقه‌مندان به نظریهٔ سیستم‌ها در نظر گرفته شده است. منظور از سیستم پیچیده سیستم‌هایی است که
- معمولاً اجزای بسیار زیادی دارند.
- اجزاء بر یکدیگر تأثیر می‌گذارند (شبیه یک شبکه عمل می‌کنند).
- کنترل و هدایت آن در یک نقطه متمرکز نشده و مغز واحدی ندارند (توزیع‌شده هستند).
- در چند سطح قابل‌بررسی هستند و گاه به‌سادگی نمی‌توان ربطِ لایه‌های مختلف به یکدیگر را تشخیص داد و تحلیل کرد.
- حتی اگر ویژگی‌ها و رفتار اجزای آن‌ها کاملاً شفاف باشد، معمولاً نمی‌توان رفتار کل سیستم را به‌‌شکل کاملاً دقیق پیش‌بینی کرد.
از نظریه سیستمهای پیچیده برای درک بهتر سیستم‌هایی مانند مغز انسان، بازار، جامعه، جنبش‌های اجتماعی، شبکه‌های اجتماعی و سیستمهای مبتنی بر شبکه‌های عصبی مصنوعی (مثلاً مدل‌های زبانی و هوش مصنوعی مولد) استفاده می‌شود.
درس تفکر سیستمی پیش‌نیاز درس سیستمهای پیچیده است. یعنی برای دسترسی به دوره سیستمهای پیچیده لازم است ابتدا درس‌های تفکر سیستمی را بخوانید و پروژهٔ تفکر سیستمی خود را ارائه کنید.